چکیده:

   وقوع جنبش‌های اخیر کشورهای خاورمیانه و جهان عرب، که از اعتراضات مردمی در تونس آغاز و دامنه آن کشورهای مصر، لیبی، یمن، بحرین و غیره کشیده شده، برخی از نقد و تحلیل‌ها را پیرامون ماهیت این تحولات، علل، انگیزه و زمینه‌های رخدادهای گذشته و حال درکشورهای یادشده مطرح می‌کند، در این خصوص تحلیل‌ها و تعابیر متفاوتی در مورد این خیزش‌ها به کار می‌رود که حاکی از برداشت‌ها و تفاسیر گوناگون گاه متعارض است. گذشته از مباحثی مثل خیزش اسلامی یا بهار عربی، تعابیر دیگری نیز به کار می‌رود که عبارتند از: جنبش‌های دموکراسی­خواهی، بنیادگرایی رادیکال، دگرگونی سازنده خاورمیانه، رادیکالیسم سیاسی و…

       بسیاری از اندیشمندان سعی کرده‌اند از جنبه‌های ویژه در پرتو دیدگاه‌های گوناگون به بررسی علت، چرایی و دلایل خیزش در کشورهای عربی بپردازند، دسته‌ای نقش گروه‌های سیاسی در انقلاب دست گذاشته‌اند و شمار دیگری به نقش عوامل بیرونی وکسانی نقش شبکه‌های اجتماعی و کسانی دیگر به عوامل اجتماعی و اقتصادی پرداخته‌اند، در مورد اتفاقات اخیر شکل گرفته در کشورهای شمال آفریقا، اگر چه تحلیل‌های متنوع و مختلفی ارائه شده است، اما به اعتقاد اکثریت اندیشمندان این تحولات دارای بن­مایه‌های قوی اسلامی می‌باشد، از همین رو است که عنوان بیداری اسلامی برای توصیف آن برگزیده شده است.

1 ـ 1 : مقدمه:

حرکت بیداری اسلامی یا خیزش اسلامی، پدیده‌ای عظیم و فراگیر و جریان اصلاحی است که به دنبال ضعف استراتژیک کشورهای اسلامی در قرن نوزده پس از حمله ناپلئون و ماهیت استبدادی حاکمیت در بستر تاریخی کشورهای اسلامی اتفاق افتاده و حدود دو قرن از پیدایش آن می‌گذرد و در طی این دو قرن فراز و نشیب‌های فراوانی فراروی این حرکت بوده و با ضعف و قوت‌های همراه شده است، در برخی از مقاطع زمانی پیروزی‌های عظیمی نصیب آن گشته و گاه نیز در برخی مناطق ناکام مانده و یا با شکست روبه رو بوده است.

در این پویه، جریان‌های فکری، فقهی،کلامی و سیاسی متعددی شکل گرفته و نوعی ارتباط مفهومی با مقوله‌هایی مانند: اصلاح دینی، احیاگری دینی، اسلام­گرایی سیاسی و… برقرار نموده و هدف آن بازگشت به هویت فراموش شده دینی مسلمانان و تلاش برای احیای آموزه‌های دینی اصیل اسلامی، همچون حفظ استقلال جوامع اسلامی، مبارزه با وابستگی و استبداد و تقویت فرهنگ دینی و بومی در این جوامع می‌باشد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید