۲-۱-۱-۳ ویژگیهای هوش هیجانی
وقایع زندگی را می توان به دو دسته وقایع مهم (مانند ازدواج و مرگ افراد خانواده) و وقایع روزمره (همچون ملاقات یک دوست) تقسیم نموده هوش هیجانی از عامل های مهم در زندگی افراد بوده که بر روی هر دسته از وقایع زندگی تأثیر بسیار دارد. ویژگیهای هوش هیجانی همچون درک، توصیف، فهم و مدیریت احساس باعث مقابلهی کارآمد افراد با استرس های روزانه و وقایع مربوط و نیز اتفاقات مهم زندگی بوده و نتایجی همچون سلامت روانی، کیفیت مطلوب روابط، رضایت شغلی، رضایت تحصیلی و سلامت بدنی را در پی خواهد داشت. بر اساس مطالب موجود در زمینهی هوش هیجانی می توان به دو رویکرد اشاره کرد:
رویکرد نخست، تحت عنوان رویکرد توانایی است که توسط مایر (۱۹۹۹) مطرح گردید. بر اساس این دیدگاه هوش هیجانی شامل مجموعهای از تواناییها می باشد و بر اهمیت اطلاعات عاطفی تأکید دارد. منطق زیر بنایی رویکرد توانایی این است که هیجانها یا عواطف علامت های روابط هستند. این رویکرد هوش هیجانی را شامل چهار توانایی می داند:
۱- توانایی هشیاری عاطفی و هیجانی برای درک صحیح هیجانات: این توانمندی، شناخت هیجانات در چهره ها، موسیقی و طرح ها را در بر می گیرد.
۲- توانایی کاربرد هیجانات، جهت بهبود تفکر شامل:
* ارتباط دادن دقیق هیجانات با احساسات دیگر
* کاربرد هیجانات در جهت تغییر دیدگاه ها
۳- توانایی فهم هیجانات و معنای آنها شامل:
* توانایی تجزیه و تحلیل و طبقه بندی احساسات و تشخیص ارتباط بین واژهها (برای مثال احساساتی چون دوست داشتن و عشق هر یک در طبقهای مجزا جا می گیرند).
* قابلیت درک تغییرات احتمالی از یک احساس به احساس دیگر.
* توانایی فهم احساسات مرکب مانند احساس همزمان عشق و تنفر یا ترکیبی از آنها همچون احترام به عنوان ترکیبی از ترس و تعجب.
۴- توانایی مدیریت احساسات: که در بردارنده توانایی شخص در مدیریت احساسات خود و دیگران می باشد (مایر، ۱۹۹۹).
دومین رویکرد، اصطلاحاً رویکرد ترکیبی نامیده شده است (برای مثال بار– ان، ۲۰۰۱ : گلمن، ۱۹۹۸). این رویکرد هوش هیجانی را به عنوان یک توانایی با صلاحیت های اجتماعی، صفات و رفتارها توصیف می کند. رویکرد ترکیبی مهارتهای عاطفی، ارزشهای اجتماعی و رفتارها را با هم ترکیب می کند (کوب[۱] و مایر[۲]، ۲۰۰۰، به نقل از جوانشیر، ۱۳۸۳).
[۱] . Coob
[۲] . Mayer